Duits onderzoek naar gezondheidseffecten inademen stikstofdioxide
Op zondag 28 januari 2018 meldde de Duitse krant Süddeutsche Zeitung dat in Duitsland 25 proefpersonen hebben meegedaan aan onderzoek naar de gezondheidseffecten van het inademen van de uitlaatgas stikstofdioxide. Dit onderzoek is gefinancierd door de Duitse auto-industrie.
De CCMO kreeg gisteren diverse vragen van journalisten over dit onderzoek. In dit bericht leggen we uit aan welke medisch-ethische principes een dergelijk onderzoek in Nederland zou moeten voldoen.
Onderzoek op Nederlands grondgebied dat onder de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) valt, dient vooraf een medisch-ethische toets te doorlopen bij – afhankelijk van het type onderzoek – een erkende medisch-ethische toetsingscommissie (METC) of de CCMO. Zonder een positief oordeel van zo’n ethische commissie mag het onderzoek niet starten.
Onderzoek valt onder de WMO als er sprake is van medisch-wetenschappelijk onderzoek, en personen aan handelingen worden onderworpen of hen gedragsregels worden opgelegd. Het onderzoek in Duitsland voldoet aan deze criteria, dus in Nederland zou het vooraf een medisch-ethische toets moeten doorlopen.
Een belangrijk uitgangspunt van de WMO is dat het belang van het onderzoek moet opwegen tegen de risico’s en de belasting voor de proefpersonen. Als dat niet zo is zal het onderzoek niet worden goedgekeurd. Ook moeten de proefpersonen adequaat worden geïnformeerd voordat ze besluiten wel of niet aan het onderzoek mee te doen.
In het Duitse onderzoek zijn de acute gezondheidseffecten van het inademen van stikstofdioxide onderzocht. Daarbij werden geen negatieve effecten gevonden. Maar dat zegt natuurlijk niets over de mogelijke schadelijke effecten op de langere termijn. De vraag naar het belang van deze studie blijft daarmee vooralsnog onbeantwoord.